Irak Türkmen Cephesi 23 Yaşında
Dr. Şemsettin Küzeci
Kısa adı ITC olan Irak Türkmen Cephesi 1995 yılında Türkiye’nin Başkenti Ankara’da Bilkent Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Türkmen kökenli Erbil doğumlu Prof. Dr. İhsan Doğramacı’nın evinde kuruldu. Irak’ın Güvenlik Bölgesi Türkmen şehri Erbil’de 24 Nisan 1995 tarihinde kuruluşunu ilan etti. ITC’nin kuruluşu başlangıçta bir çatı olarak benimsendi. Bu çatı altında 3 siyasi parti; Irak Milli Türkmen Partisi(IMTP), Türkmeneli Partisi(TP), Türkmen Bağımsızlar Hareketi(TBH) ve Sosyal kuruluşları olarak; merkezi Ankara’da bulunan Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı, Merkezi İstanbul’da olan Irak Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği ve Türkmen Kardaşlık Ocağı Erbil şubesi ITC oluşumunda yer aldı.
ITC, Irak’ın toprak bütünlüğü ve siyasi birliği çerçevesinde Irak’ta demokratik parlamenter, insan haklarına saygılı sistemin kurulması, Türkmenlerin siyasi, milli, idari, kültürel haklarına kavuşmaları için ulusal ve uluslararası platformlarda mücadele vermek, Irak Türkmenlerinin Dünya’daki varlıklarını tanıtmak amacıyla kuruldu.
Ankara’da kurulan ITC Başkanlığına önceleri Irak Milli Türkmen Partisi’nin Kurucu Genel Başkanı Dr. Muzaffer Arslan’a teklif edildi. Ancak Arslan bazı gerekçelere dayanarak bu teklifi reddetti… Dr. Turhan Ketene ise, bu kutsal görevi kabul ederek, ITC’nin İlk Başkanı oldu. Bir süre Başkanlık yapan Ketene, ITC içindeki siyasi anlaşmazlıklar nedeniyle 1995’in son aylarında Türkmenler arasında Erbil’de ciddi bir çatışma sonucu birçok Türkmen yaralandı…2006‘da İhsan Doğramacı ağırlığını koyarak ITC Başkanlığına şimdi Kürt hükümetinde Ticaret ve Sanayi Bakanı olan Sinan Çelebi getirildi. Bir süre sonra atamalarla kısa devam eden Başkanlık görevi kurultaylara ihale edildi. 1997’de ilk Türkmen Kurultayı’nın Erbil’de yapılmasına karar verildi. ITC Başkanlığı ve diğer organlarının kurulması, seçilmesi ve aktif olarak faaliyete başlaması 4-7 Ekim 1997 tarihinde düzenlenen 1. Büyük Türkmen Kurultayı sonrası gerçekleşti. ITC’nin faaliyetlerini yürütmek ve halka hizmet etmek amacıyla ITC çatısı altında 6 daire teşkil edildi. Bunlar:
- Enformasyon Dairesi,
- Kültür ve Eğitim Dairesi,
- Sağlık ve Sosyal Yardım Kurumları Dairesi,
- Araştırma ve Planlama Dairesi,
- Siyasi ve Dış İlişkiler Dairesi
- Güvenlik Dairesi
ITC Başkanı ve yürütme kurulu üyeleri çoğu zaman parti başkanlarının uzlaşmalarıyla ve ITC yetkililerinin oluruyla seçilmiştir. Bu bir gerçektir. Çünkü bunlar başta 300 ve bugüne kadar toplam 500 delege tarafından seçilmiştir. Yanı tüm Türkmen halkı tarafından seçememiştir…
ITC’nin Yapılan Kurultayları:
- Büyük Türkmen Kurultayı, 4-7 Ekim 1997, Erbil
- Büyük Türkmen Kurultayı, 20-22 Kasım 2000, Erbil
- Büyük Türkmen Kurultayı, 13-15 Eylül 2003, Kerkük
- Büyük Türkmen Kurultayı, 22-24 Nisan 2005, Kerkük
- Büyük Türkmen Kurultayı, 13-14 Temmuz 2008, Kerkük
1995-2003 yılları arasında Irak’ın Kuzeyinde 2 Türkmen Kurultayı geçekleşmiştir. 2003 ten sonra Kerkük’te 3 Türkmen kurultayı yapılmış, Şura Meclisi yerine Irak Türkmen Meclisi kurulmuştur.
Birinci Büyük Türkmen Kurultayında ITC Başkanı ve 3 üye Yürütme Kurulu seçilmiştir. 30 üye Şura Meclisi, 5 üye Denetleme kurulu, 5 üye Disiplin kurulu ve 4 üye ise Şura Sekretaryasına seçilmişlerdir. 11 maddeden oluşan Tüzük mahiyetinde olarak Temel İlkeler Deklarasyonu 2. Büyük Türkmen Kurultayı da aynı sistemle devam etmiştir.
2003’ten sonra yani 3. 4.ve 5. Türkmen Kurultayında sistem değiştirildi. Temel Deklarasyonu’nun yanında ITC tüzüğü hazırlandı. Şura Meclisi iptal edildi. Yerine Türkmen Meclisi geçti. Ayrıca ITC İl Başkanlıkları da ihdas edildi. Her İl Başkanı otomatik olarak Yürütme Kurulu seçildi. Böylece ITC şeması 2010 yılında bu şekilde tespit edildi.
- ITC Başkanı
- Yürütme Kurulu
- Türkmen Meclisi
- İl Başkanlıkları
- ITC İdari ve Mali Dairesi Başkanlığı
- ITC Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı
- ITC Sağlık Dairesi Başkanlığı
- ITC Eğitim ve Kültür Dairesi Başkanlığı
- ITC Sivil Toplum Kuruluşları
- ITC Enformasyon Dairesi Başkanlığı
- ITC Siyasi Dairesi Başkanlığı
- ITC Güvenlik Dairesi Başkanlığı
- ITC Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
- ITC Seçim Dairesi Başkanlığı
Yukarıda belirtilen ITC’ye bağlı dairelerin yetki ve bütçeleri ITC Başkanının tek elinde yürütülmektedir. Buda ITC’yi ekip çalışmasından uzaklaştırdığını göstermektedir. ITC daireleri kendi yetki ve inisiyatifini kullanabilseydi sisteme hizmeti daha fazla artardı. Bugün ITC’ye baktığımızda farklı nedenlerle10 yıldır Kurultay yapamıyor. Türkmen Meclisi pasif bir duruma getirilmiştir.
ITC’nin kuruluşunun 23. Yılında Türkmen toplumunu kutlar, 12 Mayıs 2018 tarihinde yapılacak olan Irak Genel Seçimler sonrası ITC’nin yeni bir yapılanmaya gidilmesi ve bir kan değişimine ihtiyacının olduğu elzemdir. Yazımı ITC’nin bugüne kadar başkanlığını yapan listeyle noktalıyorum
- Turhan Ketene, 1995-1996
- Sinan Çelebi, 1996-1997
- Vedat Arslan, 1997-2000
- Av. Sanan Ahmet Kasap, 2000-2003
- Dr. Faruk Abdullah, 2003-2005
- Dr. Sadettin Ergeç, 2005-2011
- Dr. Sadettin Ergeç, 2008-2012
- Erşat Salihi, 2012-2018