Irak ve Suriye Türkmenlerinden (siyasetçi, STK temsilcileri, akademisyen, araştırmacı, gazeteci ve entelektüel) oluşan bir heyet, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Sivil Toplum Kuruluşlarına Devlet Desteği Ajansı ( Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi) tarafından düzenlenen “Türkmen Mirası: Sivil Toplum Dayanışması” konulu konferansa katılmak amacıyla Azerbaycan’a geldi. Heyet, Karabağ’ın en büyük şehri Hankendi’yi ziyaret etti. Türkmen Heyetine, 1991 yılından beri Ermenistan‘ın işgali altında kalan Hankendi, Azerbaycan ordusu tarafından 19 Eylül 2023 tarihinde Karabağ’da başlatılan ve 24 saat süren terörle mücadele operasyonunun ardından Ermeni işgalinden kurtarılan şehrin hakkında bilgi verildi. Azerbaycan’ın kadim toprağı Hankendi’nin her yerinde bugün Azerbaycan bayrağı dalgalanıyor.
Daha sonra Türkmen heyeti, Hankendi şehrinde yeni kurulan Azerbaycanlı gençlere eğitime başlayan Karabağ Üniversitesi’ni ziyaret etti. Karabağ Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Şahin Bayramov, heyeti selamlayarak, üniversitede eğitim ve bilimsel araştırmaların yürütülmesi için devlet tarafından her türlü imkanın sağlandığını belirtti. Türkmen heyeti, üniversitenin dersliklerini, laboratuvar ve kütüphanesini gezerek oluşturulan imkanları inceledi ve heyete üniversite hakkında detaylı bilgi verildi. Türkmen heyeti, Azerbaycan’ın ilim ve irfan yolunda attığı bu güçlü ve kararlı adımı yerinde görmekten büyük bir onur ve memnuniyet duydu. Gerçekleşen ziyarette Türkmen heyeti, Karabağ Üniversitesi ile Türkmen akademisyenler arasında bilimsel ve kültürel ortak proje ve akademik iş birliklerini güçlendirmeye yönelik görüş alışverişinde bulundu. Sayın Rektörümüz Prof. Dr. Şahin Bayramov’a misafirperverlikleri, ilgi ve nazik kabulleri için teşekkür ederiz.
Karabağ Üniversitesi’nin tarihi
Karabağ Üniversitesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın 28 Kasım 2023 tarihli Kararnamesi ile kuruldu. Bölgenin sosyo-ekonomik ihtiyaçlarına uygun nitelikli eleman ihtiyacını karşılamak ve tarihi olarak var olan eğitim geleneklerini korumak için Karabağ Üniversitesi’nin temel hedefidir. Hankendi şehrinde bulunan Üniversite, Bilim ve Eğitim Bakanlığı’na bağlı kamu tüzel kişiliği statüsündedir.
Karabağ Üniversitesi Tüzüğü, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu’nun 6 Şubat 2024 tarihli kararı ile onaylandı ve 20 Eylül 2024 tarihinde açıldı. Karabağ Üniversitesi, 23 Eylül 2024 tarihi itibarıyla 1.154 öğrenci, 6 fakülte ve 27 anabilim dalı ile ilk akademik yılına başladı.
Karabağ Üniversitesi’nin vizyonumu; Toplumun sosyal, ekonomik, teknolojik ve kültürel gelişiminde etkin rol oynayan, uluslararası alanda tanınmış önde gelen bilim, eğitim ve sanat merkezlerinden biri olmaktır.
Karabağ Üniversitesi’nin misyonu ise ülkenin sürdürülebilir sosyal, ekonomik ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak, sonuç odaklı bilimsel araştırmalar yürüterek, yenilikçi çözümler sunmak, uluslararası standartlara uygun, yüksek nitelikli personel yetiştirerek topluma yararlı hizmetler sunmaktır.
Ne olmuştu?
2020 yılındaki İkinci Karabağ Savaşı ise kesin Azerbaycan zaferiyle sonuçlandı. Ermeni savunma hattı çöktü, işgal altındaki yerleşimler bir bir kurtarıldı ve Karabağ’ın merkezi Hankendi’ye bakan Şuşa’nın da işgalden kurtarılmasıyla Ermeni tarafı havlu attı. Rusya’nın araya girmesiyle 44 gün süren savaş 10 Kasım 2020 tarihinde imzalanan ateşkes anlaşmasıyla son buldu.
2020’deki İkinci Karabağ Savaşı Azerbaycan’ın kesin galibiyetiyle sonuçlanmasına rağmen Hankendi kenti Rus Barış gücü gözetiminde Ermenilere bırakılmış, bölgenin silahsızlandırılması bir tarafa, burada yeni bir savunma hattı oluşturulmaya çalışılmış, bölgeye döşenen mayınlar bölge ve çevresinde Azerbaycan’ın egemenliğini ve kontrolünü tesis etmesini imkansız hale getirmişti. Nitekim bu mayınlardan birinin patlaması sonucu Azerbaycanlı 4 polis ve iki sivil hayatını kaybederken Azerbaycan da bölgede terörle mücadele operasyonu başlattı.
24 saat içerisinde ayrılıkçı Ermeni güçlerinin direncini kıran Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri bu sefer 2020’de yarım kalan işi bitirmeye kararlıydı, Hankendi dahil olmak üzere tüm topraklarında egemenliğini tesis etti, işgalci silahlı örgütlere alan bırakmadı ve Karabağ’daki işgal son buldu (Hüseyin Alptekin, 1992’den 2023’e Karabağ İşgaline Son Veren Süreç). Böylece Karabağ’daki illegal, ayrılıkçı yönetimin kendisini feshetmesi ile 1992’den beri süregelen işgal tümüyle ve kesinkes sona erdi.
Azerbaycan’nın kahraman evlatları Karabağı işgalden azat etti
Sovyetlerin dağıldığı ve bağımsızlığın tekrar kazanıldığı çetin süreçte Azerbaycan, komşu Ermenistan’ın “kötü sürpriziyle” karşılaşmış, siyasi, ekonomik, toplumsal onca sorunun içinde bir de Ermenistan işgaliyle uğraşmak zorunda kalmıştır. Bir zamanlar yine tarihi Azerbaycan toprakları üzerinde kurulan Ermenistan, bu defa Karabağ bölgesinde hak iddia etmek yüzsüzlüğünü sergilemiş, Sovyetlerin parçalanmasıyla büyük bir toprak kaybına uğrayan Rusya ise eski SSCB coğrafyasında etkinliğini sürdürmenin en kolay yolu olarak gördüğü etnik çatışma noktalarının oluşturulması ve bu çatışmaların körüklenmesi politikası çerçevesinde Karabağ’da ayrılıkçı ve işgalci Ermenileri desteklemiştir. Sonuç itibariyle Ermenistan, 1988 yılından itibaren başlayan süreçte Karabağ’ı işgal etmiştir. Karabağ’ın Türk nüfusu işkenceye ve soykırımına maruz kalmış, sağ kalanlar yurtlarından sürülmüştür. Ezeli Türk toprağı olan Karabağ, dünya tarihi için küçük, Azerbaycan için ise büyük bir yara olarak yaklaşık 30 yıl boyunca Ermenistan’ın işgali altında kalmıştır.
Ermenistan devletinin işlemiş olduğu savaş suçları ve hukuksuz bir temele dayanan istek ve arzuları 2020 yılına kadar devam etmiştir. Meseleyi barış ve hukuk çerçevesi içerisinde çözmeye çalışan Azerbaycan devleti, Ermenistan’ın hukuk ve insanlıkla bağdaşmayan davranışlarına son vermek için, halkının da desteğini alarak tarihi, kültürel ve hukuki boyutta hak sahibi olduğu Karabağ topraklarını 2020 yılında ve Karabağ‘ın geri kalan kısmını 2023 yılının Eylül ayında 1 günlük antiterör operasyonuyla geri aldı (Mehdi Genceli, Azerbaycan’ın Karabağ Bölgesi:Tarihi, Hukuki, Kültürel, Edebi Boyutlarıyla). İkinci Karabağ Savaşı’nda 90 binden fazla Azerbaycanlı gencin yer aldığını, 44 günlük Vatan Muharebesi ve yakalşık 24 saat süren antiterör operasyonu’nda 3 bin 200’den fazla kahramanın şehitlik zirvesine yükseldi. Savaşın sona ermesiyle birlikte, Karabağ bölgesi uzun yıllar Ermenistan tarafından işgal altında kalmıştır ancak uluslararası toplum tarafından Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü içinde yer alması gereken bir yer olarak kabul edilmiştir.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, “Azerbaycan’ın 86 bin 600 kilometrekarelik toprak bütünlüğünü” tanıyoruz açıklaması yaparak Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğunu teyit eden ilk Ermenistan devlet başkanı oldu.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Şu anda arşivler açısından önemli bir başka husus da Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın Azerbaycan’ın 1991 itibarıyla olan topraklarını tanımasıdır. Bu, Ermeni tarafının Karabağ’ı Azerbaycan topraklarının ayrılmaz bir parçası olarak tanıdığı anlamına geliyor.” diye konuştu.
Hankendi yeni bir hayata hazırlanıyor
Türkmen heyeti, bölgede yürütülen yeniden imar ve kalkınma çalışmalarını yerinde görme fırsatı buldu. Azerbaycan, Karabağ’daki işgalci rejimin bir zamanlar “başkent” olarak gördüğü Hankendi şehri şimdi yeni bir hayata hazırlanıyor. Azerbaycan, Hankendi şehrinde hayatı yeniden canlandırmak için imar ve ihya çalışmaları yürütüyor. Azerbaycan, işgalden kurtardığı tüm topraklarda yaptığı gibi Hankendi’de de hızlı onarım ve inşaat işleri başlattı. Şehirde oteller, dinlenme tesisleri yapılıyor, kamu binaları inşa ediliyor. Zamanla Azerbaycan’ın öğrenci şehrine dönüşmesi planlanan şehirde inşaat ve altyapı çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor.
Karabağ bizimdir, Karabağ Azerbaycan’dır
Azerbaycan Türkleri, Ermenistan’ın 1988’den itibaren süren işgaline karşın topraklarından bir gün bile vazgeçmedi. Yıllar süren mücadele ve yaşanan acıların ardından Karabağ özgürlüğüne kavuştu ve Azerbaycan, “Karabağ Azerbaycan’dır” ilkesini tüm dünyaya kabul ettirdi. Bugün Azerbaycan bayrağı Karabağ’ın her yerinde dalgalanıyor.
Vatan topraklarından vazgeçmeyen Azerbaycan, Karabağ’da Ermeni işgali altındaki topraklarını kurtardı. Böylece Karabağ, gerçek sahipleri olan Azerbaycan Türklerine kavuştu. Azerbaycan ordusu, halkın yıllar süren vatan hasretine de son verdi. Kazanılan zafer, Azerbaycan kadar Türk Dünyası’nı da sevindirdi. Karabağ Zaferi, sadece Azerbaycan’ın değil, Türk Dünyası’nın da zaferiydi.
Şair ne güzel demiş; Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır, toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır. Öz topraklarını işgalden kurtaran vatanının bölünmez bütünlüğü için canlarını seve seve feda eden aziz şehitlerimizi buradan minnetle, rahmetle anıyoruz.
Irak Türkmen Gazeteciler Cemiyeti Dış İlişkiler Sorumlusu Dr. Kürşat Çavuşoğlu
