Uzun illərdən bəri siyasi səbəblərdən soydaşlarından ayrı düşən İraq Türkmanlarının folklorunun araşdırılması olduqca vacib məsələdir. Çünki, cəmiyyəti var edən ünsürlərin başında dil və mədəniyyət gəlir. Qəzənfər Paşayevin bütün əsərlərini özündə ehtiva edən 12 cildlik bu toplu Azərbaycan və İraq Türkmanları üçün olduqca dəyərli bir əsərdir.
2012-ci ildə “Təhsil” nəşriyyatı tərəfindən 7 cild olaraq buraxılan kitabın 1-ci cildinə yazıçının “İraq Türkman Folkloru” və “6 il Dəclə-Fərat Sahillərində” adlı iki əsəri daxil edilmişdir. Redaktorluğunu Əbdüllətif Bəndəroğlunun etdiyi 1-ci cilddə Şəmsəddin Kuzəçi, Prof. Paşa Əfəndiyev və Dr. Vaqif Yusiflinin kitab haqqında rəyləri yer alır.
Kitabın ikinci hissəsində Qəzənfər Paşayevin “Azərbaycan Kərkükçünaslığının banisi”, “Kitabi-Dədə-Qorqud”, “İraq-Türkman Ləhcəsi vəədəbi dilimiz”, “İraq Türkman Tarixinə və dialektinə bir baxış” adlı yazıları təqdim edilmişdir. Bu hissədə diqqətimizi ən çox səhifə 199-dakı “Azərbaycan ilə İraq Türkmanları arasındakı ədəbi və mədəni əlaqələrin başlanğıcı” adlı məqalə çəkdi.
Yazıçı topluya sonradan 5 cild də əlavə edərək 12 cildlik bir külliyat ərsəyə gətirmişdir. Bu cildlərin hər birində İraq Türkmanlarıyla bağlı xüsusi hissələr və dəyərli məlumatlar yer alır.
Toplunun 12-ci cildinin redaktoru və Önsöz müəllifi Akademik İsa Həbibbəyli, rəyçiləri isə Professor Şirindil Alışanlı və Akademik Teymur Bünyadovdur. Həmçinin, Akademik Nizami Cəfərovun da adı kitabın redaktoru kimi qeyd edilmişdir.
Əsərin 2-ci cildində “İraqda Bayat Tayfaları” başlıqdı hissədə Subhi Saatçı (səhifə 444) və Şəmsəddin Kuzəçinin (səhifə 455) də həyat və yaradıcılığından bəhs olunmuşdur.
Beləliklə, Qəzənfər Paşayev, 2012-ci il ilə 2022-ci il arasında, yəni 10 il ərzində bütün əsərlərini 12 cildlik kitabda bir araya toplamışdır. Məhsuldar Professor Qəzənfər Paşayev bununla kifayətlənməyərək hələ də yazıb-yaratmağa davam edir. Hazırda Doktorantura tələbəsi olan Orxan İsayev və bizimlə birlikdə İraq Türkman Yazıçıları Ansiklopediyası kitabı üzərində çalışır.
***
