İslam’ın Bugünkü Meseleleri
Muhammed Ali Özdemir*
Erol Güngör, Türk-İslam düşüncesinin önemli isimlerindendir. Erol Güngör özellikle Ziya Gökalp ve Mümtaz Tarhan gibi isimlerden etkilenen Türkçü bir insandır. Bu kitabında da kültür ve medeniyetle ilgili vurguları Ziya Gökalp’ten etkilendiğini açıkça ortaya koymaktadır. Değerlendirmeye çalışacağım bu kitabı ise kendi kitapları arasında önemli bir yere sahiptir. Erol Güngör bu kitabında geniş ve ayrıntılı bir şekilde bu konuları ele almıştır.
Kitabın ismi dolayısıyla yalnızca İslam’ın bugünkü meselelerini ele aldığı anlaşılabilir. Ancak Erol Güngör bu kitapta İslam’ın hem dününü hem de bugününü anlatmaya çalışmıştır. Sosyolojik birtakım görüşlerle bu analizini desteklemiştir. Kitap yalnızca İslam’ın yaşadığı durumları değil diğer kültürlerle olan etkileşimini de irdelemekte ve kıyas yapmaktadır. Örneğin kitabın ilk kısımlarında İslam Medeniyeti’nin uyanışından bahsederken bu uyuyakalma durumunu, uyku ile uyanıklık arasında olan kısmı ve gelecekteki uyanıklık zamanına nasıl erişeceğimize dair kendine ait fikirleri bize sunuyor. Gerekli kıyaslamaları yaparken İslam felsefesini, Batı felsefesi ve Uzakdoğu felsefeleriyle karşılaştırıyor. Buradan İslam felsefesinin Batı ve Uzakdoğu felsefelerine kıyasla avantajları ve dezavantajlarını ortaya koyuyor. Bu gerekli kıyaslamaları hukuk, edebiyat ve sanat konularında dile getiriyor. Bunlardan bahsederken İslam’ın doğuş yıllarında yükselmesinin nedenlerinden kendisinin bahsettiği altmış yıllık uykuya geçişin nedenlerini sıralıyor. Şimdiki uyanıklık sürecinin doğuşu hakkındaki görüşleri nedenlerini ve bu konu hakkında kendi fikirlerini de yazar bizlere sunuyor. Bu açıklamaları yaparken batılı şahsiyetlere ve fikirlerine de başvuruyor. Örneğin bilgi felsefesi hakkında Hristiyan dünyası ile İslam dünyasını karşılaştırırken Einstein’ın bu konu hakkındaki bir görüşüne de yer veriyor hem de bu görüş İslam dünyasının fikrine daha yakın konumda duruyor.
Kitabın basım tarihi 20. yüzyılın son çeyreğine denk geliyor. Tabi ki bu durum 21. yüzyılın içinde yaşayan bizler için kitabın önemini gözler önüne seriyor. Kitabın yaşadığımız döneme oldukça yakın olması hatta bahsettiği durumlardan bazılarının gerçekleşmesi Türkiye’nin yetiştirdiği önemli sosyologlardan Erol Güngör’ün bu önemli kitabına daha çok ilgi göstermemizin gerekliliğini ortaya koyuyor.
“Düşman topluluğunu izlemekte gevşeklik göstermeyin. Eğer siz acı duyuyorsanız, kuşkusuz onlar da sizin acı duyduğunuz gibi acı duyuyorlar…”
Nisa Suresi 104. Ayet.
- SAÜ Sosyoloji Bölümü Mezunu.