Birleşmiş Milletler (BM) Irak Özel Temsilcisi Jeannine Hennis-Plasschaert dün BM Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) Irak’taki gelişmelerle ilgili sunum yaptı. Plasschaert’in sunumu, Irak’ta seçimlerin yapılmasının üzerinden 7 ay geçmesine rağmen siyasi grupların hükümet kuramaması sebebiyle siyasi hareketsizliğin hakim olduğu bir dönemde gerçekleşti.
Irak’taki durumlarla ilgili daha önce BMGK’ya yaptığı sunumlarda ifade ettiği çeşitli gözlemlerinde bir değişiklik olmadığını söyleyen Plasschaert, “Irak’ın siyasi yaşamının olumsuz yönleri görünüşe göre sıfır toplamlı politikanın kesintisiz döngüsü içinde kendini tekrarlamaya devam ediyor” dedi.
Sunumuna, iklim değişikliğinin tehlikeleri, Irak üzerindeki etkileri ve son günlerde sebep olduğu kum fırtınalarından bahsederek başlamak istediğini söyleyen Plasschaert, kum fırtınalarının insanların sığınaklara koşmalarına hatta insanların hastalanmasına ve hayatını kaybetmesine sebep olduğunu kaydetti.
Plasschaert, “Mevcut fırtına dalgası, Irak’ın son yıllarda deneyimlediklerinin çok üstünde. Bu fırtınaların daha sık olması bekleniyor. Bu konuda da hareketsizliğin devam etmesinin büyük maliyetleri olacak” diye konuştu.
Irak’taki siyasi duruma değinen Plasschaert, “Iraklılar, miadı dolmuş iktidar çatışmalarıyla uğraşmak yerine içerdeki önceliklerden oluşan uzun listede ilerleme kaydetmek için kolları sıvayacak bir siyasi sınıf beklemeye devam ediyor. Doğru; Irak uzun hükümet kurma süreciyle karşı karşıya olan tek ülke değil. Fakat Iraklı siyasetçiler bu argümanın arkasına sığınmasa iyi olur. Çünkü bu bahane, devlet dışı silahlı grupların açık bir özgürlükle ve cezadan kurtulmayı başararak roket fırlattığı bir süreçte siyasi donukluğu ve tıkanıklığı mazur gösteriyor. Irak’taki siyasi hareketsizliğin büyük bir bedeli var” ifadelerini kullandı.
Plasschaert daha önceki sunumlarında dile getirdiği ve Iraklı makamların yerine getirmesi gereken taleplerin birçoğunu tekrar hatırlattı. Bu talepler arasında tüm vatandaşlara yeterli hizmetlerin sunulması, yaygın yolsuzluk, hizipçiliğe ve devlet kurumlarının yağmalanmasına son verilmesi, ekonomik kaynakların çeşitlendirilmesi, cezadan muaf olma durumuna son verilmesi, devletin temel bir özelliği olan hesap verebilirliğin uygulanması ve devlet dışı silahlı aktörlerin dizginlenmesi bulunuyor.
BM Temsilcisi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) petrol ve gaz yasasının iptal edilmesiyle ilgili olarak, “Ortaklık ve işbirliği ruhu ilgili tüm taraflara yol gösterebilir, göstermelidir de. Bir çıkış yolu olduğuna eminim” ifadesini kullandı.
IKBY’deki siyasi çekişmelerin ve hizipçiliğin zararlarına işaret eden Plasschaert, birliğin önemine vurgu yaparak, birliğin, birbirine benzemek anlamına gelmediğine dikkat çekti. Plasschaert Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) arasındaki bölünmeden uzak durulması gerektiğini çünkü bu bölünmenin IKBY halkı üzerinde olumsuz etki yaptığını kaydetti.
“Coğrafya her zaman IKBY’nin avantajına olmayabilir. Başka bir deyişle: IKBY’nin sahip olduğu benzersiz jeopolitik koşullar liderlerini dikkatlice düşünmeleri için tek başına yeterli olmalıdır” diyen Plasschaert, Irak’a yönelik dış müdahaleler hakkında şunları söyledi:
“Ulusal iç cephenin zayıflığı sadece Irak’ın içişlerine müdahalelere uygun bir ortam yaratır. Irak’a mermi ve roketlerin düşmesi, rahatsız edici, yıkıcı ve tehlikeli bir durum.”
BM Temsilcisi İran Devrim Muhafızları’nın 13 Mart’ta kısa menzilli 12 balistik füzeyle IKBY’ye düzenlenen saldırıyı üstlenmesinden duyduğu endişeyi dile getirdi.
Plasschaert, “Devrim Muhafızları, Erbil’de hedef alınan yerin ‘Siyonistlerin komplo ve kötü niyetli eylemlerinin stratejik merkezi’ olarak tanımlarken, bu tür iddiaları doğrulayan dair hiçbir kanıt bulunmadı” diye konuştu.
Irak’ta devlet kontrolü dışında faaliyet gösteren silahlı aktörlerin eylemlerine değinen Plasschaert, “Erbil’deki bir petrol rafinerisi de dahil olmak üzere yaklaşık iki hafta önce pervasızca roket fırlatılması ürkütücü ve yersiz. Bu saldırılar Irak’ın güvenlik ve istikrarını baltalamayı hedefliyor. Gerçek şu ki: ‘roketlerle mesaj verme’ ve ‘füze diplomasisi’ cezalandırılabilecek pervasız eylemlerdir. Irak’ın kendilerini lider olarak sunan silahlı hakemlere ihtiyacı yok” ifadelerini kullandı. Bağdat / Fadıl en-Neşmi
