Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi’nin, Türkiye ziyaretini değerlendiren Orta Doğu Araştırmaları Uzmanı Ali Semin, “Türkiye’nin Irak’ın kalkınmasında, yeniden yapılanmasında ve güvenlik sorunlarının giderilmesinde büyük bir güç olduğunun tespit edildiğini düşünüyorum. Bir Irak Başbakanının, Türkiye’nin Orta Doğu’da çok önemli bir ülke olmasını vurgulaması Türkiye ile ilişkileri daha çok geliştirmek istediğini gösteriyor.” diye konuştu.
Kazımi’nin Türkiye ziyaretini değerlendiren Semin, iç ve dış sorunlarla boğuşan Irak’ın Türkiye’nin tecrübelerinden ve deneyimlerinden faydalanmak istediğini, bazı konularda da fikrini almak istediğini söyledi.
Irak’ın ABD, İran ve Arap dünyası arasında sıkışması karşısında Türkiye’ye ihtiyacı olduğunu kaydeden Semin, “Türkiye’nin Irak’ın kalkınmasında, yeniden yapılanmasında ve güvenlik sorunlarının giderilmesinde büyük bir güç olduğunun tespit edildiğini düşünüyorum. Bir Irak Başbakanının, Türkiye’nin Orta Doğu’da çok önemli bir ülke olmasını vurgulaması Türkiye ile ilişkileri daha çok geliştirmek istediğini gösteriyor.” ifadelerini kullandı.
Ülkede güvenlik, yolsuzluklarla mücadele, ekonomik kriz, Erbil yönetimiyle sorunlar, İran ve ABD arasındaki gerilimin etkileri ve devlet kontrolünden çıkmış milis güçleri gibi problemler olduğunu vurgulayan Semin, “İran, ABD ve Arap dünyası arasında sıkışan Kazımi, Türkiye’nin çok ciddi bir nefes borusu olduğunu düşünüyor. Irak’ın refahı için gerçek anlamda Türkiye tek çözümdür. Ancak Türkiye’nin de beklentileri var.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye ile Irak arasındaki sorunlara da değinen Semin, su sorununun çözülmesi için Irak’ın suya yatırım yapması gerektiğine dikkati çekti.
Semin, Türkiye’den gelen suların Irak’taki altyapı eksikliği nedeniyle bilinçli bir şekilde harcanamadığının altını çizerek, “Irak’ın çok ciddi anlamda su tutması gerekiyor. Baraj yapması, suya yatırım yapması, altyapı problemini çözmesi gerekiyor. Türkiye için verilen suyu artırmak sorun değil. Verilen suyun oranı yüze 10 da artsa Irak yine suya ihtiyaç duyacak çünkü bilinçli şekilde kullanacak bir yapı yok.” dedi.
İki ülke arasında ticaretin 20 milyar dolara çıkarma hedefi bulunduğunu ancak tek sınır kapısı olan Habur’un kapasitesi nedeniyle bu hedefe ulaşılamadığına işaret eden Semin, Ovaköy sınır kapısının açılmasıyla bu hedefe ulaşılabileceğini söyledi.
“Sincar konusunda Irak’la işbirliğine gidilmeli”
Irak sınırları içinde bulunan PKK unsurlarının sadece Türkiye ve Irak için değil tüm bölge için bir sorun olduğunu belirten Semin, İran’ın Bağdat yönetimine Türkiye’nin Kuzey Irak’taki terörle mücadele operasyonları nedeniyle baskı yaptığını ifade etti.
Türkiye’nin operasyon yaptığı bölgelerde Irak askeri unsurlarının bulunmadığını kaydeden Semin, “Türkiye buradan tehdit alıyor. Buradan Türkiye’ye terör örgütlerinin sızması engellenirse Türkiye operasyonlara son verir. Türkiye ile Irak arasında 1983’te imzalanan güvenlik iş birliği anlaşmasına göre, Türkiye’nin Irak topraklarında 10 kilometre derinliğe kadar sıcak takip hakkı var.” diye konuştu.
Kuzey Irak’ta Kürdistan Demokratik Partisi ile Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin de PKK konusunda son dönemde yakınlaştığını belirten Semin, “Hem Kuzey Irak’ta, hem Bağdat’ta ciddi anlamda PKK’nın sadece Türkiye için değil aynı zamanda Irak için de bir tehdit haline geldiği görülüyor. Hatta Sincar bölgesinde Erbil de Bağdat da gördü ki PKK burada Suriye’deki kantonlar gibi bir kanton kurmuş.” dedi.
Semin, PKK’nın Sincar’daki yapılanmasına karşı Bağdat ve Erbil yönetiminin yaptığı anlaşmayı hatırlatarak, “Sincar Türkiye’ye 100, Suriye’ye 50 kilometre uzaklıkta. Sincar dağı 1460 rakımlı bir dağ. Saddam Hüseyin döneminde buradan İsrail’e füze atışları yapıldı. Dolayısıyla Sincar hem Türkiye hem Suriye hem de İsrail için bir tehdit.” ifadelerini kullandı.
Ankara, Erbil ve Bağdat’ın, Sincar’daki PKK varlığını ve örgüt üyelerinin Suriye’ye geçişini engellerse PKK’nın sıkışarak Mahmur ve Kandil’i de kaybedeceğini söyleyen Semin, Irak’ın Suriye sınırını kontrol altına almasının burada kilit önem arz ettiğini vurguladı.
Semin, Irak’ın yeniden yapılanması için Türk iş insanları ve Türkiye’nin desteğine ihtiyaç duyduğuna da dikkati çekerek şunları söyledi:
“Türkiye, Irak’ın yeniden inşasına yardım etmek, bunun karşılığında da Irak’ın terörle mücadele etmesi anlaşmasını yapabilir. Bu doğrultuda Irak’a ekonomik ve askeri yardımın yanı sıra yatırım desteği verilmeli. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başbakanı Mesrur Barzani bile Suriye’de PKK uzantılarına verilen silahların Irak’ta kendilerine karşı kullanılmasını ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığına (CENTCOM) şikayet etti. İlk kez bir Kürt başbakan bunu söylüyor. PKK’yla mücadele konusunda büyük bir fırsat var şu an. Türkiye bunu acilen değerlendirmeli. Bu yüzden Sincar konusunda Irak’la iş birliğine gidilmeli.”
Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattına yapılan saldırıları da hatırlatan Semin, Türkiye ve Irak’ın çıkarı için bu hattın yeniden canlanması gerektiğinin de altını çizdi.
Kaynak: Anadolu Ajansı (A.K.)