
Osmanlı sonrası İngilizler tarafından1921 yılında kurulan ve 3 Ekim 1932 tarihinde o dönem adı “Cemiyeti Akvam” Birleşmiş Milletlere üye olan Irak Devleti’nin resmi dili Arapça olduktan sonra Irak edebiyatında da yeni bir dönüm noktası başlamıştır. Eğitim ve etkileşim nedeniyle de Türkmenler kendi dillerinin dışında da ürün vermeye başladılar. Irak’ta yayınlanan Türkmen yayın organlarından; “Kerkük gazetesi, Beşir gazetesi, Türkmeneli, Kardaşlık, Birlik Sesi, Türkmen Yazarı, Işık, Fener vd.” gazete ve dergileri Arapça ve Türkçe yayın yapmış ve yapmaktadır. Dolayısıyla da bu gazeteler Türkmen edebiyatçıları için Arapça ürünlerinin sürdürülmesi için bir teşvik ögesi niteliğinde olmuştur.
Türkmen edebiyatçılarının bazıları günümüze kadar Arapça şiir, düz yazı ve eserlerini yazmışlardır. Onlardan: Mustafa Cevat, Hasan İzzet Çardaklı, Talip Galip Vendavi, Necat Kevseroğlu, Leyla Merdan, Nermin Tahir Baba, Aydan Nakip, Muhammed Hüseyin Dağıstanlı, Münir Bayatlı, gibi isimleri sayabiliriz. Bazıları da Arapça ve Türkçe olarak ilki dilde ürünlerini hale de vermeye çalışmaktadırlar. Bunlar da: Abdüllatif Benderoğlu, Hani Sahip, Mehmet Hurşit Dakuklu, Abdülaziz Semin Bayatlı, Ali Şükür Beyati, Ahmet Kuşçuoğlu, Mevlut Taha Kayacı, Aydın Kerkük, Mehmet Hurşit Kasap, Remziye Meyyas, Kahtan Hürmüzlü, Muhammed Zühtü Erkal, Münevver Molla Hassun, Ahmet Mehmet Kerküklü, Fevzi Ekrem Terzioğlu, Mehmet Merdan ve Şemsettin Küzeci gibi isimlere rastlanmak mümkündür.
Biz bu çalışmamızda öncelikli Arapça şiir yazan ve eser bırakan şairleri ele aldık. Ayrıca aynı anda Arapça ve Türkçe şiir yazanlara yer vermeye çalıştık. Amacımız Irak Türkmen edebiyatçılarının 2 dilde edebi ürün verdiklerini ortaya koymak ve değerlendirmektir.
Arapça Yazılan Şiirlerin Özelliği
Irak’ta Türkmen yukarıda zikrettiğimiz gibi Nesimi ile başlamış ve günümüze kadar da devam etmektedir. Ancak, Irak’taki siyasi ve coğrafi değişimler nedeniyle Irak’ta Türkmen Şiirinin adı, yeri, türü, teması, içeriği daha doğrusu kimliği değişmiştir. Şairler ise, birbirinden farkı Üsluplarla, duygu düşünceyle ürün vermeye çalışmışlardır. Ama yine de çevrenin, iktidar gücünden etkilenerek farklı farklı edebiyat akımlarına kapılmışlardır.
Irak’ta kardeşlik edebiyatı altında Arap, Kürt, Türkmen ve Kildi Asuri gruplarının 1921 yılından sonra kardeşlik edebiyatı oluşturmaya çalışılmıştır. Bölgenin şartları ve siyasi gelişmeleri, Türkmen edebiyatını daha da güçlü kılmıştır. Nedeni de Türkmenler iktidarda olan Araplarla kaynaşmış, ortak edebiyat alanında Arapça ürün vermeye gayret etmişlerdir. Bu nedenle de Çağdaş Irak Türkmen edebiyatında çok sayıda yazar, şair, eleştirmen ve mütercimin yetiştiği şüphesizdir. Türkmenlerin Arapça yazdıkları şiirlerinde 3 temel akımın arasında gelip gitmişlerdir: Geçekçi ve Sosyalizm, Sembolik ve Romansı akımı. Ancak her akımın öncü şairleri ve seçkin şiirleri vardır. Bu akımların tümü ister Arapça ister Türkçe olsun Irak Türkmen Şiirinin gelişmesine ve yeni oluşan çağdaş Türkmen edebiyatına katkı sağlamıştır. Klasik edebiyat konularından uzaklaşarak yeni dünya edebiyatı yolunda ilk adımlarını atmışlardır. Bu alanda çok sayıda şairleri hem Arapça hem Türkçe dünya çapında ürün vermişlerdir. Onlardan Abdüllatif Benderoğlu, Salah Nevres, Nesrin Erbil bu isimlerin öncüleri sayılır diye biliriz