Irak’ta Şii Koordinasyon Grubu liderleri ile Bafel Talabani ‘cumhurbaşkanlığı krizini’ görüşüyorlar.Irak’ta Yüksek Federal Mahkeme’nin kararıyla Kürdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) cumhurbaşkanı adayı Hoşyar Zebari’nin yarış dışı kalmasının ardından siyasi partiler, cumhurbaşkanlığı koltuğunu elde etmek için aralarındaki rekabete hız verdiler.
Cumhurbaşkanlığı koltuğu 2005 yılından bu yana KDP ve Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) tekelinde bulunuyor. Ancak KYB’nin Meclis’teki temsil oranının KDP’ye göre daha az olması ve iki parti arasında daha önce biriken sorunlar, tarafların son dört seçimde KYB’nin payı olan cumhurbaşkanlığı koltuğu için ortak bir aday üzerinde uzlaşı sağlamalarını zorlaştırdı.
İki Kürt parti arasında bu kez yaşanan benzeri görülmemiş bölünme, KDP’nin Meclis’te en fazla sandalyeyi (73 sandalye) kazanan Mukteda es-Sadr ile Muhammed el-Halbusi liderliğinde birçok Sünni ismin bir araya geldiği Egemenlik İttifakı’nın yanında saf tutmasına yol açtı. Buna karşılık Irak Meclisi’nde aldığı 15 sandalye ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) en büyük kaybedeni kabul edilen KYB ise Şii cephede seçimi kaybeden partilerin bir araya geldiği Koordinasyon Grubu ile saf tuttu.
Irak siyasi haritasında yaşanan bu bölünme siyasi tıkanıklığı artırmasının yanı sıra cumhurbaşkanı seçimiyle ilgili anayasada belirtilen sürelerin de aşılmasına sebep oldu. Nitekim anayasaya göre yeni cumhurbaşkanı 9 Ocak’ta yapılan meclis oturumunda seçilmeliydi. Kazanan ve kaybeden partiler arasındaki çatışma ve siyasi uyumsuzluk sebebiyle siyasi tıkanıklığın zamanla daha da kötüleşmesi muhtemel görünüyor.
Merhum Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin oğlu ve KYB’nin lideri Bafel Talabani, cumhurbaşkanlığı koltuğunun Mesud Barzani liderliğindeki KDP yerine KYB’ye verilmesi eğilimine sahip olan Koordinasyon Grubu liderleriyle toplantılar düzenlemek için Bağdat’ta temaslarda bulunuyor. Talabani’nin Bağdat ziyareti, KYB’nin kendi kotasında yer alan cumhurbaşkanlığı koltuğundan vazgeçmeyeceğini gösteren bir işaret olarak değerlendiriliyor.
Talabani dün babası ‘Mam Celal’in Bağdat’taki evinde Koordinasyon Grubu çatısı altındaki grupların liderleri (Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki, Fetih Koalisyonu lideri Hadi el-Amiri ve Asayib Ehlil Hak Hareketi lideri Kays el-Hazeli) ile bir toplantı düzenledi. Konuya yakın kaynaklar görüşmede ‘yeni cumhurbaşkanının seçilmesi ve yeni hükümetin kurulması krizinin’ ele alındığını bildirdiler.
Diğer yandan KDP ve KYB arasındaki sert rekabet, başka partileri de cumhurbaşkanlığı yarışına girmeye teşvik etti. Nitekim Ekim Hareketi protestolarının ardından kurulan, mecliste 9 sandalyesi bulunan ve kendisi ile aynı sandalyeye sahip Yeni Nesil Hareketi ile bir araya geldi. Halk İçin İttifakı kuran İmtidad Hareketi, ittifak olarak cumhurbaşkanlığı koltuğu için ortak bir aday duyurdu. İmtidad Hareketi önceki gün yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Kuzeyinden güneyine tek ve birleşik bir Irak’a olan inancımızdan hareketle ve 2003’ten bugüne kadar cumhurbaşkanı makamı adaylığı konusunda aralarında rol değiştiren siyasi partilerin tekelini kırmak için Yeni Nesil Hareketi’ndeki kardeşlerimizle ulusal ortak paydalardan yola çıkarak Halk İçin İttifakı kurduk. İttifak tüm kesimleriyle halk iradesinin gerçek temsilcisi olması için Rubar Abdurrahman’ı cumhurbaşkanı adayı olarak ilan ediyor.”
Meclis’te toplamda 18 milletvekili bulunan bu ittifak, cumhurbaşkanlığı koltuğunu alması için seçiminin yapılacağı meclis oturumuna milletvekillerinin üçte iki çoğunluğunun katılması şartını sağlaması gerekiyor. Ancak siyasi gruplar arasındaki son dakika kurulan koalisyonlar bu ittifakın elini her an güçlendirebilir. Buna ek olarak bu türden bir adaylık, cumhurbaşkanlığı koltuğunu almak isteyen ve mecliste çoğunluğu elinde bulunduran partiler açısından da küçümsenmeyecek sorunlara yol açabilir.