Prof. Dr. Gazanfer Paşayev’in Irak Türkmen Folkloru Kitabı
Şemsettin Küzeci
Azerbaycanlı Meşhur ilim adamı Irakşinas Prof. Dr. Gazanfer Paşayev’in “Irak Türkmen Folkloru” Kitabı Kerkük vakfı tarafından Aralık 1998 yılında İstanbul’da yayınlandı. Kitabın önsözünde Prof. Dr. Mahir Nakip: “Kitap, yıllarını Irak Türk folklorunun incelenmesine ve tanıtılmasına adamış Prof. Dr. Gazanfer Paşayev’in Profesörlük tezidir.
Türkiye’de Irak Türkleri konusunda kitap yazanların hemen hemen tamamının Kerküklü olduğuna bakılırsa, Gazanfer Paşayev’in iki konuda müstesna bir araştırmacı olduğu ortaya çıkar.
- Paşayev, Irak dışında, Irak Türklerinin folkloru konusunda kitap neşreden ve Iraklı olmayan ilk ilim adamıdır.
- Paşayev, Irak dışında, Irak Türkleri Folkloru konusunda altı kitap neşreden ilk ve tek ilim adamıdır.” Demiştir.
Kitap 316 sayfalık 3 ana bölümden oluşmaktadır. Yazar, 6 yıl Irak ve Türkmen bölgelerinin yöresini adım adım, köy köy dolaşmış ve yaşlıların söylediklerini kayda alarak özel bir arşiv oluşturmuştur. Birinci bölümde Merasim Folkloru’nu ilk Türklerin inançları, yeminlerini vb tüm araştırmalarını yaparak kaleme almıştır. İkinci bölümünde Lirik tür’le edebiyatlarına, hoyrat ve manilerine değinmiş okuyucuyu tatmin etmiştir. Üçüncü bölümünde Epik tür kullanarak masal, destan vb eserlerini okuyucuya iletmiştir.
Kitabın yazarı Prof. Dr. Paşayev: “Folklor, gerçekten bir milletin en büyük serveti, ruhu, psikolojisi, tarihidir; onun isteklerinin, tasavvur ve tefekkürünün, iç dünyasının aynası, bitip tükenmez inciler hazinesidir. Bütün bunların yanında “Folklor, Doğulu düşünürlere, isabetliliği ve dakikliği ile öyle bir hikmet armağan etmiştir ki, dinleyenler hem şaşırır hem de hayran kalırlar.” Demiştir.
Kültürel bakımından Türk dünyasının ayrılmaz bir parçası olan Irak Türkmenleri de folklor yönünden çok zengin bir mirasa sahiptir. Irak Türkmen folklorunu bütün yönleri ile ele alan bu inceleme, hiç şüphesiz Irak Türkmenlerinin kültür ve medeniyet tarihi açısından önemli bir kaynak sayılır. İlk olarak yayın hayatına sunulan bu eserle, Türkmen folkloru alanında araştırma ve inceleme yapacak olanlar için de, değerli bir başvuru kaynağıdır. Türkmen Folkloru’na açılan zengin bir pencereye sahip olacaklardır.