Saddam’ın 31 Ağustos 1996 Erbil Operasyonu
Dr. Şemsettin Küzeci
1991-2003 yılları arasında Sözde “Güvenlik Bölgesi” olan Erbil şehri, ne yazık ki, 31 Ağustos 1996 tarihinde 30’dan fazla Türkmen’e mezar oldu. KDP başkanı Barzani’nin Saddam’a yazdığı mektup sonucu Erbil’e giren Irak Kuvvetleri ve Güvenlik birimlerinin, ırkçı ve vahşi uygulamaları ve baskın neticesinde 30’dan fazla Irak Türkmen Cephesi ve Türkmen Siyasi Partilerine ait bürolara, Türkmen okullarına, kültür ve ilim yuvalarına düzenlediği baskınlar sırasında, 38 Türkmen vatandaşı tutukladı. 31’ini şehit etmiş ve geri kalanlarının bazılarını tutuklu hallerini devem ettirmiş ve üçbeş kişini de ne hikmetse serbest bırakmıştır. Tutukluların akıbeti hakkında bugüne kadar aileleri ve Türkmen Cephesi sağlıklı bir bilgi elde edememiştir. Konu, BM İnsan Hakları Komisyonu’nun (A/51/496/add.18 November 1996) raporunda tescil edilmiştir.
Aslında bölgede KDP ile KYB arasında randa anlamsızlık nedeniyle çıkan çatışmalar sonu Barzani Saddam’dan Talabani’yi Erbil’den çıkarmak için destek istemesidir. Fiilen de Saddam’ın güçleri Talabani’yi Erbil’den çıkarıp Süleymaniye’ye gönderdi. Barzani ise Erbil’e yerleşti. O günden günümüze Barzani’nin Erbil hâkimiyeti devam etmektedir. Olan Türkmenler oldu. 30 Muhalif Türkmen Bağdat’ta Saddam tarafından idam edildiler.
Konu ile ilgili Irak başbakan yardımcısı Tarık Aziz, 31 Ağustos 1996 tarihinde yaptığı açıklamada “22 Ağustos 1996 tarihinde KDP lideri Mesut Barzani Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin’e bir mektup gönderdi.17 Ağustos 1996 tarihinden beri Celal Talabani güçleri ile İran tarafından Çoman ve Sidekan bölgeleri ciddi bir saldırılara maruz kalmışlardır. bu nedenle onlarca şehit ve sivil insanlarını yaralanmasına neden olmuştur. Ayrıca oradaki masum insanların mülkleri tahribata maruz kalmıştır. Yine mesut Barzani mektubunda; bu olay çok büyük bir planın başlangıcıdır. Bu hususta zat’ı âlinizden Irak ordusuna emir verip tehlike saçtıran yabancı güçlerle işbirlikçi Celal Talabani’nin ihanetine de son vererek Irak ordusunun Erbil’e girmesini rica ederiz.”
Bu açıklamayı, Tarık Aziz Irak Haber Ajansına 31 Ağustos 1996 da yapmıştır.
Aynı gün KDP Başkanı adına konuşan sözcü; “31 Ağustos 1996 da Irak hükümeti çağrımıza olumlu cevap vererek Kürt Peşmergelerinin gücüne güvenerek Erbil şehrini çeşitli yönlerden kuşatma altına alındı. Daha sonra bu şehri ele geçirdik. Bu bildiri KDP radyosu tarafından 31 Ağustos 1996 da sunuldu. Ayrıca, KDP adını taşıyan bir bildiri mahiyetinde de her yere dağıtıldı.
Irak rejimi bu operasyonda yaklaşık 45 bine civarında asker ve T52, T62,T72 model 400 tank, çeşitli askeri araçlar, uzun mesafeli ağır toplar ve havadan (Huyuz 530) tarzlı Helikopterler de operasyona kullanıldı. Bu Helikopterler, Azadi, Göran ve yeni Arap mahallesi, ayrıca KYB ve Irak Muhalifinin Erbil’de bulunan bütün bürolarını bumbar duman altına aldılar.
Operasyonda,155 M., 130 M. ve 122 M. Nemsavi yapımı meydan savunma mermileri ve şehre saldırıda, Özel Timler, Uçak savar (Katşiyo) mermiler ve destek amacıyla da 4.,7. ve 8.Tümenler operasyona katıldı. Askeri uzmanlara göre Irak Ordusunun %40’ı bu operasyona katıldı. Saniyede 12 mermi Erbil’in üzerine atıldı.
1. Ahmad Nuriddeen Kayachi /1976 Kirkuk / Turkman Front membership/ Arrested in Arbil on 31.8.1996/ Executed in Baghdad on 24.7.1997
2. Ali Yaychili (Afthal Abdollah) 1971 Kirkuk/ Turkman Front membership/ Arrested in Arbil on 31.8.1996/ Excuted in Baghdad on 24.7.1997
3. Fu’ad Ramadhan Kareem/ Kirkuk/ Turkman Front membership/ Excuted in Baghdad on 18.2.1997
4. Sami Abdul Wahab Albayaty/ Turkman Front membership/Excuted in Baghdad in December 1997
5. Ali Hassan Hussain (Ajamoğlu) 1965 Kirkuk/ Turkman Front membership/ Arrested in Arbil on 31.8.1996/ Excuted in Baghdad on 24.7.1997
6. Murad Salih Mohammed/Kirkuk/Turkman Front membership/Excuted in Baghdad on 9.3.1997
7. Jamal Mohammed Kareem/ Shaterloo-Kirkuk/Turkman Front membership/ Excuted in Baghdad on 9.3.1997
8. Saifuldin Ali Hashim/Kirkuk / Turkman Front membership/Excuted in Baghdad on 9.3.1997
9. Jawdat Kamal Dai Ali/Kirkuk/Turkman Front membership/Excuted in Baghdad on 12.6.1997
10. Jarjes Mohammed Nuruldin/Kirkuk/Turkman Front membership/ Excuted in Baghdad on 12.6.1997
11. Nasrullah Hadi Mohammed/Kirkuk/Turkman Front membership/Excuted in Baghdad on 12.6.1997
12. Farhad Nasruldin Ali/Kirkuk/Turkman Front membership/Excuted in Baghdad on 12.6.1997
13. Jihal Fakhruldin Mohammed/Taza-Kirkuk/Supreme Council (SCIRI) membership/Excuted in Baghdad in December 1997
14. Ramadhan Jamal Kareem/Kirkuk/Turkman Front membership/ Arrested in Arbil on 31.8.1996 in Baghdad in December 1997
15. Fu’ad Kadhem Nadem/Kirkuk/Turkman Front membership/Arrested in Arbil on 31.8.1996 /Excuted in Baghdad in December 1997
16. Amir Kareem Ali/Kirkuk/Turkman Front membership Arrested in Arbil on 31.8.1996/Excuted in Baghdad in December 1997
17. Hashım Mohammed Albayati/Kirkuk/Islamic activist/Excuted in Baghdad in December 1997
18. Arjan Yawoz Mohammed/Kirkuk/Turkman Front membership/Excuted in Baghdad on 1.6.1997
19. Burhan Tawfiq Ali/Kirkuk/Turkman Front membership/Excuted in Baghdad on 1.7.1997
20. Fadhil Mohammed Rahim/Kirkuk/Turkman Front membership
21 Imad Mohammed Mardan/Kirkuk/Turkman Front membership/Excuted in Baghdad on 1.7.1997
22 Fu’at Izzat Jalil/Kirkuk/Turkman Front membership/Excuted in Baghdad on 5.8.1997
23. Jangiz Qahraman Waly/Khanaqin/Islamic activist/Excuted in Baghdad in December 1997
24. Faisal Mohammad Hussain/Jalawla/Dawa Party membership/Excuted in Baghdad in December 1997
25. Labib Salih Noruldin Albayaty/Kirkuk/Participating in a coup attempt/Excuted in Baghdad in December 1997
26. Sudad Ali Nasih/Kirkuk/Participating in a coup attempt/ Excuted in Baghdad in December 1997
27. Taha Nu’man Muslim/Kirkuk/ Participating ,n a coup attempt / Excuted in Baghdad in December 1997/Excuted in Baghdad in December 1997
28. Akram Sultan Mahdi/Kirkuk/Participating in a coup attempt/ Excuted in Baghdad in December 1997
29. Naf’e Yasin Doghramaji/Baghdad/Dealing in the dollar black market/Excuted in Baghdad in December 1997
30. Hassan Nasroldin Kareem/ Turkman Front membership/ Excuted in Baghdad in December 1997
31 Ahmad Hassan Mohammad / 1963 Kirkuk/ Turkman activisit/ Excuted in Baghdad on 26.02.1997