Resul Rıza’nın “Uzak Ellerin Yakın Töhfeleri” kitabı
Şemsettin Küzeci
Kitap Dr. Şemsettin Küzeci tarafından 2023 yılında hazırlanarak basıldı. Bu kitap aslında Resul Rızanın 1959 yılında Bahtiyar Vehapzade ve Kasım Kasımzade ile Irak ve Kerkük’e yapmış oldukları ziyaretin ardndan yazılan ve Azerbaycan’da Kiril harfleriyle Bağdat’ta ise, eski Türkçe olarak aynı başlıkla yayaınlanmıştır.
Şemsettin Küzeci, 2023 yılında yazıları toplayarak yeniden revize edip, yeni Türkçede Kitap haline egitirdi. Ayrıca Resul Rıza’nın Kerkük, Tebrik ve diğer şiirlerini ve bayatılarından örnekler vererek kitabı adeta yeniledi. Kitap iki baskı yaptı birincisi, 2023 ikinci isei 2024…
Kitabın tanıtımı Azerbaycan Yazarlar Birliğinde yapıldı. Daha sonra Şemsettin Küzeci 2024 Resul Rıza Ödülü verildi. Kitabın önsözünü Gazanfer Paşayev ve Giriş sözünü Şemsettin Küzeci yazdı. Önsözde Gazanfer Paşayev kendi düşüncelerini anlattı: “Rəsul Rza xoşbəxt taleli insanlardandır desək yanılmarıq. Xalqına təmənnasız xidmətinə görə Azərbaycanın Əməkdar incəsənət xadimi, SSRİ Dövlət mükafatı laureatı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı kimi yüksək fəxri adlara layiq görülən şair həyatının müxtəlif dövrlərinə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının müdiri, Azərbaycan Sovet Yazıçılar İttifaqının sədri, Azərbaycan SSR Kinematoqrafiya naziri, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının yaradıcısı və Baş redaktoru və s. kimi məsul vəzifələrdə çalışmışdır. İraqda Məhəmməd Füzulinin, Suriyada İmadəddin Nəsiminin məzarlarını ilk ziyarət etmək, onlar haqqında yeni söz demək və İraq türkmanları və xoyratlardan ilk olaraq söz açmaq da onun qismətinə düşmüşdür”.
Giriş sözünde ise, Şemsettin Küzeci şunları kaydetti: “Azərbaycanın ədəbiyyatının ustad şair Rəsul Rzanın adını ilk dəfə orta məktəb illərində eşitmişdim. 1970-ci illərdə Sovet Radio Evinin ərəb bölməsində Sənan Səidin səsindən şeirlərini və Kərkük bayatılarını eşitdiyim zaman duyduğum həyəcandan onun da Səməd Vurğun kimi böyük bir şair olduğunu anladım.
Azərbaycanla İraq Türkmanları arasındakı ədəbi və mədəni əlaqələrin memarlarından biri olan Rəsul Rza 1959-cu ildə Bəxtiyar Vahabzadə və Kazım Kazımzadə ilə birlikdə Kərkükü ziyarət etmişdir. Kərkükün və Türkmanların sənət və mədəniyyətiylə yaxından tanış olan şair xoş təəssüratlarla Bakıya qayıdan kimi “Uzaq ellərin yaxın töhfələri” adlı səyahətnamə qələmə almışdır. Əsərdə Kərkükdə yaşayan Türkmanların dilləri, mədəniyyətləri və adətlərinin Azərbaycan xalqınındiliylə, mədəniyyət və adətləriylə eyni olduğu vurğulanır. Səyahəti zamanı duyduğu xoyratların şairi təsirləndirdiyi, uzaq xəyallara daldırdığı qeyd edilir. Ədib İraq Türkmanlarının öz dil və mədəniyyətlərini qorumaq üçün əllərindən heç bir şey gəlmədiyini bilirdi”.
***