IRAK TÜRKLERİNİN MİLLİ SANATÇISI VE
HALK OZANI EKREM TUZLU
Dr. ŞEMSETTİN KÜZECİ
Irak Türklerinin milli sanatçısı, kültür elçisi Ekrem Tuzu, 1933 yılında Kerkük’e bağlı Tuzhurmatu’nun Orta mahallesinde doğdu. Önce Molla Kamber’in yanında Kuran’ı Kerim öğrendi (1939). Öğrenimini Tuzhurmatu Lisesinde bitirdikten sonra öğrenmenler enstitüsüne yazıldı. Bağdat Abu Greyıp Cezaevinde yattığı yıllar hariç uzun bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra emekliye ayrıldı. Evli, 6’SI oğlan ve 3’ü kız çocuk 9 çocuk babasıdır.
Irak Türklerinin sesini, kimliğini, varlığını, Irak’ta ve Türk dünyasında duyurma, tanıtma ve korumayı kendine bir milli görev olarak benimsedi. Bu nedenle de Irak’ın devrik iktidarı tarafından 11 defa tutuklandı. Toplam 45 yıl hapse mahkûm edildi. Yaklaşık 10 yıl hapislerde yattı. Onunla birlikte eşi ve çocukları tutuklanarak, işkenceye maruz kalıp ve sürgüne gönderildiler.
1954 yılında Lise öğrencisiyken katıldığı bir Tiyatro oyununda ilk defa olarak milli duygularını hissetti. Sahneye koydukları oyunda iki cinaslı horyat okudu:
Kemal Paşa
Taç koymuş Kemal Paşa
Türklerin kara bahtın
Ak etmiş kemal paşa
Kemal derdi
Bende var Kemal derdi
İstiklal bir gül idi
Onu da Kemal derdi
Seyircileri heyecanlandıran bu hoyratlar Tuzhurmatu’da adeta bir deprem yarattı. Oyun izleyen Tuzhurmatu Kaymakamı (Hamit El- Alüsi) sinirlenip oyunu iptal etmişti. Olayın ikinci günü Ekrem Tuzlu, milli eğitim müdürlüğü tarafından sorgulanıp 3 gün okuldan atılıp 20 puan disiplin cezası almıştır. 07 Ocak 1959 yılında Tuzhurmatu’da bir Türkmen genci olarak Komünistlerle çarpışıp kendi hançerleriyle dördünü yaralayarak, kendisi de vücudunun birçok yerinden yaralanmıştır. Bu olaylar; Onu bu güne kadar milli duygularından bıktırmadı, yılmadı ve usandırmadı.
1959 yılında Bağdat Türkmence radyosunun açılışıyla Abdülvahit Küzeci, Abdurrahman Kızılay birlikte Türkü söylemeye başladı. 1961’de Bağdat Türkmen Kardaşlık Ocağı’nda düzenlenen Türkmen gecesinde, Irak Milli Savunma Bakanı “ Mehdi Salih Ammaş” başta olmak üzere 6 devlet bakanının da huzurunda şu hoyratları söyledi:
Dilim dilim
Kes kavun dilim dilim
Ben bu dilden vazgeçmem
Olursam dilim dilim
Bu hoyrat gerçekten de Türkmenler arasında çok büyük bir etki yarattı. Çünkü o dönemde, 14-17 Temmuz 1959 Kerkük Katliamın şehitlerini daha kanıları kurumamıştı ve hiçte kurumayacaktır. Milli Savunma Bakanı sormuş “Bu sanatçı ne söyledi. Millet heyecanlandı. ”hoyratları Arapça’ya çevirmişler. Demiş ki, ” bunun gibi 20 Türkmen genciniz olsa Irak’ta bizlerin yeri kalmayacaktır.”
Ekrem Tuzlu, Milli hislerle şiir ve hoyratlar okuduğu için 1963 yıllarında başlayarak Saddam’ın son günlerine kadar Baas rejimi ile köşe kapmaca oyunu oynamaya devam etti.
Tuzlu, Kerkük Türkmen Meclisi, Irak Türkmen Siyasi Tutuklular Derneği, Türkmen Sanatçılar Birliği üyesidir.
Aş pişirrem et yoktu
Benna işler hat yoktu
Evimde Petrol koyusu
Çırağımda neft yoktu
Çağırın beş adamı
Yüreği taş adamı
Yıkarsa dert, gam yıkar
Hiç yıkmaz yaş adamı
Doktur sar yarasını
Çok alma parasını
Sen iste men çıkardım
Gözümün karasını
Beledi yar
Beşiği beledi yar
Yer altın toprak gümüş
Kim görüp bele diyar
Avcular yay istiri
Nayçılar nay istiri
Çoklar ver göz tikipti
Kerkük’ten pay istiri
Bir kar ışın
Bir tahta bir kar işin
Ölsem yada vermerem
Kerkük’ün bir karışın
***