Dünya Kadınlar Günü ve Türkmeneli Kadını
Dr. Şemsettin Küzeci
Dünyada kadın günü kutlamaları nereden geldi: “ tarihinde 8 Mart 1857 ABD’nin New York kentinde 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Ancak polisin işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda 129 kadın işçi can verdi. İşçilerin cenaze törenine 10.000’i aşkın kişi katıldı”.
26-27 Ağustos 1910 tarihinde Danimarka’nın Kopenhag kentinde 2. Enternasyonale bağlı kadınlar toplantısında (Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı) Almanya Sosyal Demokrat Partisi önderlerinden Clara Zetkin, 8 Mart 1857 tarihindeki tekstil fabrikası yangınında ölen kadın işçiler anısına 8 Mart’ın “Internationaler Frauentag” (International Women’s Day – Dünya Kadınlar Günü) olarak anılması önerisini getirdi ve öneri oybirliğiyle kabul edildi.
İlk yıllarda belli bir tarih saptanmamıştı fakat her zaman ilkbaharda anılıyordu. Tarihin 8 Mart olarak saptanışı 1921’de Moskova’da gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı’nda (3. Enternasyonal Komünist Partiler Toplantısı) gerçekleşti. Adı da “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” olarak belirlendi. Birinci ve İkinci Dünya Savaşı yılları arasında bazı ülkelerde anılması yasaklanan Dünya Kadınlar Günü, 1960’lı yılların sonunda ABD’de de anmaya başlanmasıyla daha güçlü bir şekilde gündeme geldi. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu,16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart’ın “Dünya Kadınlar Günü” olarak anılmasını kabul etti. Birleşmiş Milletler’in sitesinde günün tarihine ilişkin bölümde, kutlamanın New York’ta ölen işçilerin anısına yapıldığı yazılmamıştır,
Türkiye’de 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında “Emekçi Kadınlar Günü” olarak kutlanmaya başlandı. 1975 yılında ve onu izleyen yıllarda daha yaygın ve yığınsal olarak kutlandı, kapalı mekânlardan sokaklara taşındı. “Birleşmiş Milletler Kadınlar On Yılı” programından Türkiye’nin de etkilenmesiyle, 1975 yılında “Türkiye 1975 Kadın Yılı” kongresi yapıldı. 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi’nden sonra dört yıl süreyle herhangi bir kutlama yapılmadı. 1984’ten itibaren her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” kutlanmaya devam ediliyor.
Dünya Kadınlar Günü Irak’ta kutlanmaktadır. Ancak Irak kadını yıllar “Yetmişli” yıllara göre toplumun ağır yükünü taşımaktadır. Bugün Irak’ın içinde olduğu belirsizlikler nedeniyle Irak kadını gözyaşını tutamamaktadır. Hele hele 2003’ten sonra Irak’ta mezhep faktörü hâkim olarak Kadınlar toplumdan koptu diyebiliriz. İktidar Irak Kadınını her platformda gündeme getirse de ama gerçekler acıdır. Siyasi sistemde ülke seçimlerinde kadınlara %20 kota getirilse de Kadının özgürlükleri kısıtlanmış, 1970’lerde sahip olduğu düşünce ve ifade özgürlüğü hemen hemen rafa kaldırılmıştır.
Türkmeneli Kadını ise tıpkı Iraklı kadınlar gibi aktiviteleri kısmen kısıtlanmış ise de Milli konulardaki hassasiyeti onu aktif hala getirilmiştir. 1970 yıllarından Irak rejimine karşı sesini yükselten Türkmen Kadını kardeşleri ve ailesi ile birlikte hapse, işkenceye ve sorguya maruz kalmıştır.
Bugün Irak’ın genel durumunda Türkmen kadınına biçilen görevler gözyaşından ibarettir. Haziran 2014 tarihinden sonra Musul, Telafer, Türkmen Bayat köyleri, Amirli, Beşir ve Tuzhurmatu bölgelerinde IŞİD İşgali sonrası nelere maruz kaldığını dünya kamuoyu bilmezse de Musul Kadınlar çarşısında “KÖLE” gibi satılmaktadırlar. Yüzlercesi göçmen durumunda olup kamplarda çile çekmektedir. Daha nice nice örnekler ve olaylar. Avrupa’ya gitmek için dalga dalga Uluslararası sularda can vererek binlerce çocuk yetim ve öksüz kalmıştır.
Bu gün “Dünya Kadınlar Gününü” kutlarken onların bizleri 9 ay karınlarında nasıl taşıdıklarını, doğum sancılarını nasıl çektiklerini, yoksulluk ve acı günlerde bizleri nasıl büyüttüklerini de unutmayalım…