Bağdat İşbirliği ve Ortaklık Zirvesi’nin Ardından
(1)
Dr. Şemsettin Küzeci
Bağdat İşbirliği ve Ortaklık Zirvesi
Bağdat Dostluk ve işbirliği zirvesi 28 Ağustos 2021 tarihinde Irak’ın Başkenti Bağdat’ta düzenlendi. Irak ve bölge ile ilgili bir dizi konuyu görüşmek üzere 10 ülkeden(Irak, Fransa, Türkiye, İran, Sudi Arabistan, Katar, Kuveyt, Mısır, Ürdün ve Birleşik Arap Emirliği) başta Irak’ın bölgesel komşularının Cumhurbaşkanları, Dışişleri Bakanları ve yanı sıra Arap ve uluslararası örgütlerden yetkililer katılımı ile gerçekleşti. Bu zirve toplantısı, 1990 yılından beri ilk kez Bağdat’ta Uluslararası zirve niteliğini taşıdı. Zirvede bölgedeki gerginliği azaltmak, özellikle İran ve Suudi Arabistan’ın katılımı ışığında amaca ulaşmak için, Irak’ın siyasi ve güvenlik durumu üzerinde uzlaşıldı. 1990 yılından bugüne kadar ilk kez düzenlenen böyle bir Zirveye 3 milyar Irak Dinarı Bütçe ayrılmıştır.
Zirvenin Ortak Hedefleri
Fransa ile koordinasyon ve işbirliği içinde düzenlenen zirvede Bağdat’ın komşu ülkelerle önemli ekonomik ortaklıkları olduğu için bölge ülkeleriyle anlayış, diyalog ve işbirliği yoluyla Irak’ta istikrarın sağlanması, gerginliklerin hafifletilmesi ve ekonomiye ağırlık verilmesi hedefleniyor. ayrıca ekonomik ortaklıkların genişletilmesi, terörizmle mücadele, Irak’ın yeniden yapılanma projelerinin desteklenmesi, Bağdat ile komşu ülkeler arasındaki işbirliğinin genişletilmesi, Yemen ve Lübnan da dahil olmak üzere bölgesel konular ve Körfez’deki gemilerin hedef alınmasıyla ilgili konular da ele alındı.
Zirveye Katılan Liderler
Zirveye Fransız Cumhurbaşkanı Emmanuel Makron, Mısırlı Abdülfettah el-Sisi, Ürdün Kralı Abdullah el-Tani, Katar Şeyh Tamim bin Hamad el-Tani, Arap Birleşik Emirliği Başkan yardımcısı ve Başkanı Dubai Eyaleti Emiri Muhammed bin Rashid Al Maktoum, Kuveyt Başbakanı Şeyh Sabah Halid el-Hamad el- Sabah katıldı. Ayrıca Zirveye Suudi Arabistan, Türkiye ve İran Dışişleri Bakanları, Arap devletleri Birliği Genel Sekreteri Ahmed Abul Gheit ve İslam Konferansı Örgütü Genel Sekreteri Yusuf bin Ahmet, Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Genel Sekreteri Nayef El Hacraf ve Birleşmiş Milletler Irak Genel Sekreteri Temsilcisi Jeanine plaskhart katıldı.
Zirvenin Sonuç Bildirgesi
- Bağdat İşbirliği ve Ortaklık zirvesine katılanlar Irak’ı desteklemek ve ortak zorlukları, sorunları ve geleceğe yönelik umutları tartışmak üzere Ülke Liderleri bir araya geldiler.
- Katılımcılar, Irak Cumhuriyeti’nin bölgedeki dost devletlerin liderlerinin katılımıyla bu zirveye ev sahipliği yapmasına teşekkür ve takdirlerini sundular. Hükümete ve Irak halkına desteklerini dile getirdiler.
- Liderler; bölgesel ve uluslararası çabaları bölgenin istikrarını ve güvenliğini olumlu yönde yansıtacak şekilde birleştirme gereğini vurguladılar. Ayrıca Liderler Fransa Cumhuriyeti’nin zirveye aktif olarak katılmasında oynadığı koordinasyon rolünü takdir etti.
- Katılımcılar, Irak’ın siyasi, ekonomik ve güvenlik ortaklıklarını güçlendirmek, yapıcı diyaloğu teşvik etmek ve ortak çıkarlar temelinde anlayışları pekiştirmek amacıyla bölgesel ve uluslararası okyanuslarla ortak bir zemine ulaşma yönündeki diplomatik çabalarını memnuniyetle karşıladılar.
- Bağdat’ın bu zirvenin benimsemesi, Irak’ın dış ilişkilerinde denge ve olumlu işbirliği politikasını benimsemesinin açık bir kanıtıdır.
- Katılımcılar, anayasal mekanizmalar uyarınca, devlet kurumlarını güçlendirmek, Irak halkını temsil eden Parlamento seçimleri ve yaklaşan seçim sürecinin bütünlüğü ve şeffaflığını sağlamak için uluslararası gözlemcilerin desteğine ihtiyaç olduğu vurguladı.
- Katılımcılar, bölgenin, bölge devletlerinin karşılıklı işbirliği ve karşılıklı çıkarlar temelinde iyi komşuluk, devletlerin iç işlerine karışmama ve ulusal egemenliğe saygı göstermek, ortak zorluklarla karşı karşıya olduğunu kabul etmişlerdir.
- Katılımcılar ayrıca, Irak’ın uluslararası koalisyon, kardeş ve dostların yardımıyla terörle mücadelesinde zafere ulaşması için gösterdiği büyük çaba ve fedakârlıklara övgüde bulundular. Irak’ın askeri ve güvenlik yeteneklerinin bölgedeki güvenliğin sağlamlaştırılmasına ve güçlendirilmesine katkıda bulunacak şekilde gelişmesini memnuniyetle karşıladılar. Terörizm ve aşırılık yanlısı düşüncenin her türünü ve biçimini reddettiklerini yinelediler.
- Zirvede Irak hükümetinin çeşitli sektörlere yatırımı teşvik eden, herkese fayda sağlayan, uygun bir ekonomik ortam yaratmak, sürdürülebilir kalkınmayı ve istihdam yaratmayı teşvik eden olumlu mesajların gönderilmesine anlaşılmıştır. Sağlayacak şekilde ekonomik reformun gerçekleştirilmesi çerçevesindeki çabalar
- Zirvede Korona salgını ile mücadelede işbirliğine vurgu yapıldı. Sağlık Bakanlıkları arasında aşı, ilaç vs. tedavi konularına ortak çalışmaların yapılması desteklendi.
- Zirveye katılanlar arasında dönemsel toplantıların yapılması ve sunulan tavsiyelerin uygulanması için Ülkelerin dış işleri bakanlıklarından oluşan bir komisyon oluşturulmasına karar verdiler.
