Home Yazarlar Dr. Şemsettin Küzeci Türkülerin Efendisi Türkmeneli’nin Sesi Abdurrahman Kızılay

Türkülerin Efendisi Türkmeneli’nin Sesi Abdurrahman Kızılay

Türkülerin Efendisi Türkmeneli’nin Sesi

Abdurrahman Kızılay

Dr. Şemsettin Küzeci

“Altun Hızma Mülayim” türküsüyle Türkiye’de gönüllerde taht kuran Kerkük’ün duayen ismi, müzik elçisi Abdurrahman Kızılay, 1940 yılında Kerkük’te doğdu. İlk ve orta öğrenimini Kerkük’te tamamladı.

Ortaokuldayken Kerkük’ün usta sanatçısı Reşit Küle Rıza, Mustafa Kalayı, İzzettin Nimet, Mehmet Gülboy ve Abdülvahit Küzeci ile musiki gecelerini ve eğlenceleri izlerdi. Onlar kendisine Türkmen sanatının, müziğinin ilham kaynağı oldu. Asıl adı Abdurrahman Ömer İbrahim olan Kızılay’a, uzun yıllar Kerkük Kızılayı’nda gönüllü olarak çalıştığı için Kızılay soyadı önerilmiş, kendisi de bu soyadını kabul etmişti.

1956 yılında Irak Televizyonun açılışında Abdülvahit Küzeci ile ilk kez canlı olarak düet yapan Abdurrahman Kızılay, Küzeci’nin 1958 yılında Türkiye’ye ikinci kez geldiğinde “Abi beni de yanında götür der” ve Küzeci de Kızılay’ı ilk kez Türkiye’ye getirir. Türkiye’de Nida Tüfekçi ve diğer müzisyenlerle tanıştırır.

Kızılay, 1959 yılında açılan Bağdat Radyosu Türkmence bölümünde Abdülvahit Küzeci’ den sonra bazı türküler kayda aldı. 1960 yılında öğrenim için Türkiye’ye gelen geldi. Ankara Devlet Konservatuarı Kontrbas bölümüne girdi ve altı yıl eğitim gördü. Ayrıca iki yıl kadar da rahmetli Fahri Kopuz’dan klasik Türk Müziği özel dersleri aldı.

1966 yılında Kerkük’e döndü. Kısa bir süre Bağdat güzel sanatlar Akademisi’nde müzik tahsiline devam eden Kızılay, 1967 yılında Türkiye’ye temelli yerleşerek, hayatını ömrünün sonuna kadar başkent Ankara’da sürdürdü. 16 Ekim 1970 tarihinde Libya Büyükelçiliğinde tanıştığı Ayla hanımla hayatını birleştirdi. 1974’te Türk vatandaşlığına kabul edildi.

Urfalı Mehmet Özbek ile tanışan Kızılay kısa sürede gerçek bir dayı yeğen olarak Kerkük türkülerini tüm Türkiye’ye tanıtmaya çalıştılar. 1966 yılında Urfalı türkücü Nuri Sesigüzel tarafında bir siyah beyaz filmde Kızılay’ın “aynaya bahtım saç beyaz olmuş” türküsü seslendirilerek, Türkiye’de ün kazandı.

Ud aletini ustaca çalan Kızılay, Türkçe’nin yanında Arapça şarkılar da icra ederek, başta Türkiye olmak üzere Almanya, ABD, Belçika, Hollanda, Lübnan, Kırım Özerk Cumhuriyeti, Suudi Arabistan gibi ülkelerde de konserler verdi.

Irak Türkmen türkülerinin 160 türküsünü notalarıyla birlikte kapsayan “Kerkük Türküleri” kitabını Kültür Bakanlığı Sanatçısı Salih Turan ile birlikte hazırlayarak, 1990 yılında Ankara’da basıldı.

Türkiye’de Kerkük Türkülerini tanıtan ve kaynak kişisi olan Abdülvahit Küzeci’den sonra gelen Kızılay, okuduğu Kerkük türküleri ve hoyratlarını TRT ve özel tv kanallarıyla radyolarda zevkle izlenmektedir.

Abdurrahman Kızılay 2004-2007 yılları arasında merkezi Ankara’da bulunan Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı’nda yönetim kurulu üyeliği yaptı. 2006-2008 yılları arasında Türkmeneli TV’nin Ankara stüdyolarından “atunhızma” ile “dost bağın bülbülleri”  müzik programlarını Mehmet Özbek ile birlikte hazırlayıp sundu.

Abdurrahman Kızılay’ın okuduğu türküler ve Kerkük hoyratları Kerkük’e karşı uzun bir hasreti giderir gibiydi. Severleri için, Irak Türklerinin bütün trajedisini taşır gibi hüzünlü, acı dolu bir sitemi seslendirirdi.

Kızılay, Kerkük türkülerini tanıtırken Kerkük’teki Türk varlığının yaşadığı sıkıntılarını da Türkiye ve Türk dünyasında duyulmasına çalıştı. Kerkük’teki dramı adeta horyat ve türkülerle tüm dünyaya duyurmaya gayret etti…

TRT Türk Halk Müziği repertuarında Abdurrahman Kızılay Kaynak kişi olarak adına sekiz adet türkü kayıtlıdır. http://www.trtnotaarsivi.com/thm_arama.php

“Altın hızmav mülayim” ,“Değirmenci”, ”Ağlama ceylan balası”, ”Cerrevun kulpu burma”,”Elinde ayağında acem kınası “,”Dağlar dağlar” gibi türküler ve birçok hoyrat Türk müziğine kazandıran Kızılay, bestelediği  “Aynaya baktım saç beyaz olmuş “,”Evlerinin önü boyalı direk”,”Esmer güzel esmer”,”Aç aç kollarını”, “Yazmalı gelin yaz mene” ve “Kerkük’ten yola çıkah gideğ Erbile Erbile” Türkiye’de en çok bilinen türküler arasında yer almaktadır.

Evli iki çocuk babası olan Kızılay, 72 yaşındayken 12 Aralık 2010 tarihinde Ankara’da vefat ederek Cebeci Asri mezarlığında toprağa verildi.

Aldığı Ödüller:

  • 2002 Türkiye Yazarlar Birliği Türk Müziğine “Hizmet Ödülü”.
  • 2005 Türk Ocakları “Kültür Ödülü”.
  • 2011 TRT Müzik Ödülleri “Onur Ödülü”.

 

 

 

Dr. Şemsettin Küzecihttps://kerkukgazetesi.com
Dr. ŞEMSETTİN KÜZECİ Araştırmacı, eğitimci, gazeteci, şair, yazar Şemsettin Küzeci; 1965 yılında Kerkük’te doğdu. 1989 yılında Musul Üniversitesinden mezun oldu. 5 Yıl Kerkük’te lise öğretmenliği yaptı (1992-1996). Kerkük Televizyonu, Bağdat Türkmence radyosunda “gençlik ve spor” programları hazırlayıp sundu (1992-1995). Yazılarını Bağdat’ta Türkçe yayınlanan “Yurt” gazetesi, “Kardeşlik ve Birlik Sesi” dergilerinde yayınladı. 1993 yılında Irak rejimi tarafından tutuklandı. Üç ay Tikrit muhaberatında kaldıktan sonra serbest bırakıldı. 2015 yılında Musalla Lisesinde Lise öğretmeni olarak çalıştığı mesleğinde kendi isteği üzerinde Kerkük’te emekliye ayrıldı. 1996 yılında siyasi nedenlerden dolayı Irak’ı terk ederek Türkiye’ye yerleşti. 1999 yılında Irak Türkmen Cephesi Türkiye temsilciliğinde Basın Yayın ve Enformasyon Şube Müdürü olarak çalıştı (1999-2003). Kerkük Gazetesi'nin Türkiye temsilciliği ve Türkmeneli TV’de muhabir, programcılığı ve haber müdürü olarak çalıştı (2005-2009). 2008 yılında “Irak Basın Tarihi” üzerine Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo TV ve Sinema bölümünde “Osmanlı’dan Günümüze Irak’ta Basın Tarihi” konulu yüksek lisansını ve 2010 yılında Hollanda'da Global Lahey Üniversitesinde “Irak Televizyonları” üzerine doktorasını yaptı. 2009-2019 yılları arasında Türkmeneli Vakfı Kültür Merkezi'nde Basın ve Kültür Müdürü, 4 Şubat 2019 ile 14 Temmuz 2020 tarihleri arasında (ORSAM) Ortadoğu Araştırmaları Merkezi’nde Türkmen ve Medya uzmanı olarak görev yaptı. 16 Temmuz 2020 tarihinden beri Türkmeneli Vakfı Başkanlığından basın danışmanı olarak görev yapmaktadır. Sürekli basın kartı sahibi olan Küzeci, aynı zamanda Kerkük Gazetesi genel yayın yönetmeni ve Türkiye temsilcisi görevini sürdürmektedir. 2020 yılından beri Türkiye Yazarlar Birliği Ankara Şb. Yönetim kurlu üyesidir. Irak Türklerini; Türkiye, Türk dünyası ve uluslararası faaliyetlerinde gerçekleşen onlarca kongre, kurultay, konferans, bilgi şöleni ve toplantılarda temsil etti. 400’ye yakın uluslararası hizmet, takdir, teşekkür, onur belgesi, plaket ve ödül almıştır. 2006’da Irak, Azerbaycan ve Türkiye ile ilgili yapmış olduğu ilmî ve edebî çalışmalarından dolayı, Azerbaycan’da VEKTOR Uluslararası İlim Merkezi tarafından kendisine “Fahrî Doktora” Payesi verildi. 2022 yılında da Türk Dünyası Akademisi tarafından kendisine “Fahri Profesörlük” Unvanı verildi. Küzeci’nin bazı eserleri ve yazıları Arapça, Azerbaycan Türkçesi, İngilizce ve Rus, Özbek, Kazak dillerine tercüme edilmiştir. Basılmış 60 adet eserinden bazıları; Suçum Türk Olmaktır, Kerkük şairleri, Irak Basın Tarihi, Türkmeneli Edebiyatı, İçimizdeki Kerkük, Kerkük Soykırımları, Kerkük’ün Mili Şairi Mehmet İzzet Hattat, Kerkük’ün Efsane Sesi Abdülvahit Küzeci, Nevruz Çiçekleri (Türk Dünyası Kadın Şairleri), Ortadoğu’da Türk Katliamları, Sinan Sait, Türkmen Milli Takımı, Şehit Hüseyin Demirci (Tembel Abbas), Sarmaşık Duygular, Osmanlıdan Günümüze Irak’ta Türkçe Dergiler, Kerkük’ten Azerbaycan’a, Horyatlarım, Kerkük Katliamı, Telaferli Felekoğlu, Kerkük’ten Sesleniş, İçimizdeki Kerkük, Telafer Şairleri… İletişim: www.skuzeci.com skuzeci@gmail.com (+90) 533 255 26 60
RELATED ARTICLES

Osmanlı kılıcı hayranı Iraklı kılıç ustası, unutulmaya yüz tutmuş mesleğini sürdürüyor

Osmanlı kılıcına hayranlık duyan Iraklı kılıç ustası Seyyid Haydar Ahmed, unutulmaya yüz tutmuş kılıç ustalığı mesleğini büyük şevkle devam ettiriyor. Irak'ın başkenti Bağdat’ın Kazımiye bölgesinde...

Kerkük’te yeni bir tehdit

M. Tahsin Gökkaya 4 Aralık 2024 Irak’ta son genel nüfus sayımın 1997 yılında yapılmıştı, ancak bu sayıma IKBY dâhil edilmemişti. 37 yıl sonra Irak’ın genelini kapsayan...

Uluslararası Hazar Şiir Akşamları, Türk dünyasını Elazığ’da buluşturdu

Türk dünyasını Elazığ’da buluşturan ve üç gün süren ‘27. Uluslararası Hazar Şiir Akşamları’ programları sona erdi. Ulusal ve uluslararası önemli şair ve yazarları bir araya...

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Most Popular

Osmanlı kılıcı hayranı Iraklı kılıç ustası, unutulmaya yüz tutmuş mesleğini sürdürüyor

Osmanlı kılıcına hayranlık duyan Iraklı kılıç ustası Seyyid Haydar Ahmed, unutulmaya yüz tutmuş kılıç ustalığı mesleğini büyük şevkle devam ettiriyor. Irak'ın başkenti Bağdat’ın Kazımiye bölgesinde...

Kerkük’te yeni bir tehdit

M. Tahsin Gökkaya 4 Aralık 2024 Irak’ta son genel nüfus sayımın 1997 yılında yapılmıştı, ancak bu sayıma IKBY dâhil edilmemişti. 37 yıl sonra Irak’ın genelini kapsayan...

Uluslararası Hazar Şiir Akşamları, Türk dünyasını Elazığ’da buluşturdu

Türk dünyasını Elazığ’da buluşturan ve üç gün süren ‘27. Uluslararası Hazar Şiir Akşamları’ programları sona erdi. Ulusal ve uluslararası önemli şair ve yazarları bir araya...

Irak Türkmenleri Antalya’da buluştu

Irak Türkmen Birliği ve Dayanışma Derneği’nin “Kerkük’ten Anadolu’ya” konseri, Muratpaşa Belediyesi Kültür Salonu’nda gerçekleştirildi. Kerküklü efsane sanatçı İbrahim Rauf Terzi’nin sahne aldığı gece, coşku...

Recent Comments